สาหร่ายน้ำจืด ร่างแหแห่งวสันตฤดู

สาหร่ายน้ำจืด  

ผำ Swamp algae  , เทา fresh water  algae

          คุณโฉมไฉไล สาวไฮโซ ที่หลายๆ คนรู้จักอายุเธอเพิ่งจะ 30 ต้นๆ

ยังสาวละคราญ ตารางอาหารของคุณโฉมไฉไลในแต่ละวันประกอบด้วย ตอนเช้าวิตามินอี 2เม็ด วิตามินเอ 3 เม็ด  วิตามินซี 5 เม็ด  กระเทียมอัดเม็ด 3 เม็ด สาหร่าย 5 เม็ด แล้วซุปไก่สกัด หรืออาจเป็นน้ำลูกพรุนเข้มข้น ส่วนในกลางวันเป็นในทำนองเดียวกันกับตอนเช้าแต่อาจกินของว่างเพิ่มเต็มได้อีกนิดหน่อย ส่วนตอนเย็นก็ทำนองเดียวกันกับตอนกลางวันแต่งอาหารทุกชนิด เพราะคุณโฉมไฉไล เธอต้องลดน้ำหนัก ไม่ให้อ้วนเธอต้องเข้าสังคมชั้นสูงทุกวัน ไม่มีเวลาออกกำลังกาย

ชีวิตของคุณโฉมไฉไลเป็นเช่นนี้มาได้ประมาณห้าหกปี เธอต้องล้มหมอนนอนเสื่อเข้าโรงพยาบาลยกเครื่องเป็นการใหญ่ เพราะมีโรคต่างๆ หลายโรคประดังประเด เข้ามาโดยมิได้นัดหมาย กว่าที่เธอจะฟื้นตัวได้ใช้เวลาหลายปีที่เดียว เธอดูแก่กว่าเพื่อนๆในวัยเดียวกัน ไม่มีน้ำไม่มีนวล แถมยังต้องเข้าโรงพยาบาลเป็นกิจวัตร เธอไม่ใช่คุณโฉมไฉไล ดาวประจำคณะคนเก่าแล้ว เจ้าตัวการที่ทำไห้คุณโฉมฯ เป็นอย่างนี้สาเหตุหนึ่ง มาจากอาหารเม็ดต่างๆ ที่อวดอ้างสรรพคุณต่างๆ นานาว่าดีร้อยแปดพันเก้า คุณโฉมฯ ไม่รู้ว่าไอ้ที่อัดเป็นเม็ดแล้วว่าดี ในธรรมชาติมีดียิ่งกว่า คือ ผัก ผลไม้ และอีกตัวที่น่าสนใจ คือ สาหร่าย

สาหร่ายน้ำจืดเป็นพืชที่จัดได้ว่าเป็นแหล่งที่ดี สาหร่ายที่นำมาเป็นอาหารของมนุษย์ คือ สาหร่ายเซลล์เดียวที่มีชื่อว่า คลอเรลลาและสไปรูลินา หรือสาหร่ายเกลียวทอง สาหร่ายทั้งสองชนิดนิยมใช้ในเชิงอุตสาหกรรมเพื่อทำให้แห้งแล้วอัดเม็ดซึ่งมีโปรตีนร้อยละ 60 ในขณะที่เนื้อปลามีเพียงร้อยละ 15-20 แต่อย่างไรก็ตาม โปรตีนจากสาหร่ายนี้ยังมีคุณภาพที่ด้อยกว่าโปรตีนจากเนื้อสัตว์

ส่วนคำถามว่า สาหร่ายอัดเม็ดที่ขายตามท้องตลาดดีจริงไหม สาหร่ายอัดเม็ดเหล่านั้นจัดว่าเป็นแหล่งของสารอาหารที่ดี  เพราะ 2 ใน 3 ของสาหร่ายอัดเม็ดนั้นเป็นโปรตีน แต่กระนั้นก็ไม่ควรกินมากกว่าวันละ 10 เม็ด เพราะสาหร่ายอัดเม็ดมีกรดนิวคลีอิกสูง กินมากจะทำให้เป็นโรคเกาต์ ได้ ส่วนสรรพคุณที่บอกว่ารักษาโรคมะเร็งได้นั้น เพราะในสาหร่ายมีสารเบต้า-แคโรทีนสูงมาก แต่ถ้าเทียบราคาของสาหร่ายอัดเม็ดที่ขายกันอยู่กับผัก ผลไม้ที่สารเบต้า-แคโรทีนสูงแล้วพบว่าผักผลไม้นั้นถูกแสนถูก และยังได้คุณค่าของสารอาหารตัวอื่นๆอีกด้วย

ส่วนสาหร่ายที่พบกันในธรรมชาติจะเป็นพืชน้ำจำพวก ผำ เตาหรือเทา

ผำ  เป็นพืชน้ำคล้ายแทนต้นเล็กๆ บางครั้งเรียก ไข่ แทนรูปร่างเม็ดกลมๆ สีเขียว ลอยอยู่บนผิวน้ำเป็นแพ มักจะพบตามธรรมชาติที่น้ำใส นิ่ง เช่น บึง หนอง น้ำ ฯลฯ ผำจะพบมากในฤดูฝน ยิ่งในตลาดสดทางภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคกลาง จะพบผำวางขายกันเกลื่อนกลาด ผำเอาไปทำอาหารกินได้หลายอย่าง อย่างเช่น อาหารของภาคเหนือ คั่วผำ แกงไข่ผำ วิธีทำแกงไข่ผำนั้นให้เตรียมเครื่องปรุงน้ำพริก มีพริกแห้งเม็ดเล็ก 12 เม็ด หอมแดง 10 หัว กระเทียม 10 กลีบ  ข่า 5-6 แว่น ตะไคร้ซอย 1 ต้น กะปิ 2 ช้อนกาแฟ เครื่องปรุงน้ำพริกทั้งหมดโขลกให้ละเอียด เครื่องปรุงมีผำล้างให้สะอาด หมูสับ ใบมะกรูดซอย วิธีทำ ผัดน้ำพริกในน้ำมันให้หอมใส่หมูสับผัดหมูให้สุกใส่ผำ ผัดให้เข้ากัน ปรุงรสยกลงโรยใบมะกรูดซอย กินกับข้าวเหนียวหรือข้าวสวย

เชื่อไหมผำเป็นพืชดอกที่เล็กที่สุดในโลก หรือ พูดอีกอย่างได้ว่า เป็นผักต้นเล็กที่สุดก็ได้ แล้วต้นไม้อะไรเอ่ยที่มีช่อใหญ่ที่สุดในโลก....ก็ต้นลานนั้นไง ที่เราเอาใบมาเขียนหนังสือเรียกคัมภีร์ใบลานนั้นล่ะ

ส่วนเทาหรือเตานั้นเป็นสาหร่ายน้ำจืดพบมากในบริเวณภาคเหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกในแหล่งน้ำนิ่ง สะอาด ใส รูปร่างของเทาเป็นเส้นยาวคล้ายผม ไม่มีกิ่งก้าน เทาจะมีมากในช่วงน่าฝนเดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคม จะพบชาวบ้านเอาเทามาขายม้วนเป็นก้อนกลมๆ ส่วนเทามากจะนำมากินเป็นผักสด ผักลวกกับน้ำพริก หรืออาจจะเอามายำเทา แกงส้มเทา

คุณค่าของผำและเทา ให้คุณค่าในด้านของความเป็นผักที่มีทั้งวิตามินและเกลือแร่ต่างๆ ในผำและเทา 1 ขีด มีแคลเซียมและเบต้า-แคโรทีนที่โดดเด่นกว่าสารอาหารตัวอื่นๆ ถึงแม้ว่าทั้งผำและเทาจะเป็นผักชนิดหนึ่งที่คนเมืองไม่รู้จักมาก แต่ก็เป็นอาหารอันทรงคุณค่าของคนชนบทได้เมื่อยามฤดูฝนเยี่ยมเยือน

คนชนบทช่างโชคดีที่มีผักเปลี่ยนตามฤดูกาลที่เปลี่ยนไปไม่ซ้ำซากเหมือนกับการกินยาเม็ดเสริม เข้าไปทุกวี่ทุกวัน

ชื่อผัก :  ผำ ไข่น้ำ ไข่ผำ ไข่แหน

ชื่อวืยาศาสตร์ : WolfflaglobosaHartog&plas

วงค์: Lemnaceae

ชื่อผัก : สาหร่ายน้ำจืด (เทา)

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Splrogyra sp.

วงศ์:  Zygnemataceae

ตารางแสดงคุณค่าอาหารส่วนที่กินได้ 100 กรัม
	พลังงาน	โปรตีน	ไขมัน	คาร์โบไฮเดรต
	กิโลแคลอรี	กรัม
ผำ	8	0.6	0.1	1.2
เทา	23	1.2	0.1	4.2

ตารางแสดงคุณค่าอาหารส่วนที่กินได้ 100 กรัม
แคลเซียม	ฟอสฟอรัส	เหล็ก	วิตามินบี1	วิตามินบี2	ไนอาซีน	วิตามินซี
มิลลิกรัม
59.00	25	6.6	0.03	0.09	0.4	11
132	38	4.7	0.03	0.13	0.4	7

ตารางแสดงคุณค่าอาหารส่วนที่กินได้ 100 กรัม
เบต้า-แคโรทีน	ใยอาหาร
RE	กรัม
64.16*	-
151.05*	-

กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. ตารางแสดงคุณค่าทางโภชนาการของอาหารไทย. 2535

*วิเคราะห์โดยสถาบันวิจัยโภชนาการ มหาลัยมหิดล

RE  ไมโครกรัมเทียบหน่วยเรตินัล

- ไม่มีการวิเคราะห์